Giới thiệu

Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật an toàn bức xạ hạt nhân và ứng phó sự cố là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Cục An toàn bức xạ và hạt nhân (cơ quan pháp quy hạt nhân Việt Nam) được thành lập theo Quyết định số 451/QĐ-BKHCN ngày 17/3/2015 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ trên cơ sở sáp nhập Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật an toàn bức xạ và ứng phó sự cố (thành lập năm 2008) và Phòng An toàn hạt nhân (thành lập năm 2008).

Trung tâm có chức năng hỗ trợ kỹ thuật phục vụ công tác quản lý nhà nước, nghiên cứu khoa học về an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân, chất thải phóng xạ, phóng xạ môi trường, ứng phó sự cố và thực hiện các dịch vụ kỹ thuật theo quy định của pháp luật.

Hiện tại Trung tâm có gần 30 cán bộ là các tiến sỹ, thạc sỹ, kỹ sư và cử nhân được đào tạo tại các trường đại học nổi tiếng của Hoa Kỳ, Pháp, Hàn Quốc, Nhật Bản và Việt Nam về các lĩnh vực công nghệ hạt nhân, vật lý hạt nhân, an toàn hạt nhân, an toàn bức xạ, môi trường, công nghệ vật liệu, điều khiển tự động, hóa học, vật liệu, vật lý địa cầu, v.v. Ngoài ra, Trung tâm có một mạng lưới cộng tác viên làm việc tại các trường đại học, viện nghiên cứu chuyên ngành có trình độ chuyên môn cao, có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực an toàn bức xạ, hạt nhân ở cả hai miền đất nước.

Hệ thống trang thiết bị cùng phòng thí nghiệm tiên tiến, hiện đại của Trung tâm được đầu tư đồng bộ và đang được khai thác và sử dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực tư vấn, thẩm định và đánh giá an toàn cũng như hoạt động hỗ trợ ứng phó sự cố xảy ra tại Việt Nam trong thời gian qua.

Các lĩnh vực hoạt động chính

1. Hỗ trợ kỹ thuật phục vụ công tác quản lý nhà nước:

a) Thẩm định báo cáo phân tích an toàn, báo cáo đánh giá tác động môi trường phóng xạ, kế hoạch ứng phó sự cố, chương trình bảo đảm chất lượng trong hồ sơ cấp phép cho cơ sở hạt nhân, cơ sở bức xạ và công việc bức xạ; kế hoạch ứng phó sự cố cấp tỉnh; hồ sơ cấp giấy đăng ký hoạt động dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử.

b) Thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân, chất thải phóng xạ, phóng xạ môi trường, an ninh nguồn phóng xạ, chiếu xạ công chúng, chiếu xạ nghề nghiệp, chiếu xạ y tế, chương trình bảo đảm chất lượng và hoạt động của các phòng chuẩn đo lường bức xạ quốc gia khi có yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước.

c) Thực hiện giám định hạt nhân; xây dựng và triển khai kế hoạch bảo đảm an ninh cho các sự kiện lớn, hoạt động vận chuyển vật liệu hạt nhân và nguồn phóng xạ hoạt độ cao; hỗ trợ hải quan tại cửa khẩu về phát hiện và xử lý phóng xạ.

2. Đánh giá an toàn định kỳ cơ sở hạt nhân, cơ sở bức xạ và công việc bức xạ.

3. Thực hiện nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ phục vụ công tác quản lý nhà nước về an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân, chất thải phóng xạ, phóng xạ môi trường, an ninh hạt nhân, ứng phó sự cố, chiếu xạ công chúng, chiếu xạ nghề nghiệp, chiếu xạ y tế và hoạt động chuẩn đo lường bức xạ.

4. Triển khai các hoạt động hợp tác quốc tế theo quy định của pháp luật trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao và theo sự phân công của Cục trưởng. Hỗ trợ kỹ thuật cho việc thực hiện cam kết của Việt Nam theo các điều ước quốc tế về an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân, an ninh hạt nhân, ứng phó sự cố và Hiệp ước cấm thử vũ khí toàn diện CTBT.

5. Cung cấp các dịch vụ khoa học và công nghệ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao theo quy định của pháp luật.

6. Lập kế hoạch và tổ chức triển khai hoạt động chuẩn bị, ứng phó sự cố bức xạ và sự cố hạt nhân trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của Cục An toàn bức xạ và hạt nhân; xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia về phóng xạ môi trường và ứng phó sự cố bức xạ, sự cố hạt nhân.

7. Chủ trì, tham gia xây dựng và hướng dẫn thực hiện văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn về an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân, an ninh hạt nhân, chất thải phóng xạ, phóng xạ môi trường và ứng phó sự cố.

8. Đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân, an ninh hạt nhân, quản lý chất thải phóng xạ, phóng xạ môi trường và ứng phó sự cố theo quy định của pháp luật.

Cơ cấu tổ chức

1. Ban Giám đốc;

2. Phòng Hành chính – Tổng hợp;

3. Phòng An toàn hạt nhân;

4. Phòng ứng phó sự cố và an ninh hạt nhân;

5. Phòng An toàn bức xạ và phóng xạ môi trường.

Hoạt động

Trong những năm qua, Trung tâm đã tham gia thực hiện công tác tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật với một số hoạt động điển hình như:

– Hỗ trợ Lào trong việc xây dựng hệ thống pháp lý và thành lập cơ quan pháp quy, bao gồm: tổng kiểm tra các nguồn phóng xạ tại Lào, xây dựng một số văn bản quy phạm pháp luật, phát hiện và ứng phó sự cố nguồn phóng xạ vô chủ tại Viêng Chăn, đào tạo và huấn luyện cho cán bộ kỹ thuật của Bộ Khoa học và Công nghệ Lào;

– Tính toán và thẩm định thiết kế che chắn cho các Trung tâm chiếu xạ, phòng chụp ảnh phóng xạ (NDT), phòng thí nghiệm có sử dụng nguồn phóng xạ, cơ sở bệnh viện lớn (Bệnh viện 108, Chợ Rẫy, Bạch Mai, Đa khoa TW Huế, E, Việt Đức, C Thái Nguyên v.v.)  sử dụng thiết bị phát bức xạ trong xạ trị như: máy xạ trị Gamma knife sử dụng nguồn phóng xạ Co-60, máy gia tốc tuyến tính Linac, máy gia tốc Cyclotron, v.v.;

– Tư vấn lập hồ sơ cấp phép tiến hành công việc bức xạ, áp tải vận chuyển nguồn phóng xạ trong nước và quá cảnh quốc tế, đo đánh giá an toàn bức xạ, kiểm định chất lượng thiết bị X-quang trong y tế, xác định lý lịch nguồn cho nhiều cơ sở trên cả nước như: Vietsovpetro, Canon, Sam Sung, Coca-cola, Lilama, Gang thép Thái Nguyên, Xi măng Đồng Lâm v.v.; 

– Phân tích hàm lượng phóng xạ trong các mẫu môi trường, thực phẩm và vật liệu xây dựng;

– Lập bản đồ phông và phân tích, đánh giá phóng xạ môi trường cho một số tỉnh/thành phố (như Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Thừa Thiên – Huế, Lạng Sơn, Sơn La, Tây Ninh, Khánh Hòa, Hà Tĩnh, v.v.) và một số cơ sở khai thác sa khoáng;

– Xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố cấp tỉnh và tổ chức diễn tập cho một số tỉnh/thành phố như Tp. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Lạng Sơn, Sơn La, Quảng Ngãi, Hà Tĩnh, Tây Ninh, Quảng Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng v.v.;

Diễn tập Ứng phó sự cố bức xạ tại Núi Pháo, Thái Nguyên 

Diễn tập Ứng phó sự cố bức xạ tại Sơn La 

– Tham gia ứng phó các sự cố mất nguồn phóng xạ tại Công ty APAVE (Tp. Hồ Chí Minh), Công ty Pomina 3 (Bà Rịa – Vũng Tàu), Viện Công nghệ xạ hiếm (Hà Nội). Phối hợp với công an các tỉnh xử lý các vụ án liên quan nguồn phóng xạ nằm ngoài kiểm soát tại Hải Dương, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Quảng Bình v.v.. Tham gia hỗ trợ kiểm soát phóng xạ cho người và hàng hóa có nguồn gốc từ Nhật sau sự cố Fukushima (2011);

– Tham gia các dự án an ninh hạt nhân, kiểm soát xuất nhập khẩu như: dự án của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và dự án MEGAPORT của Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (DOE) lắp cổng soi chiếu phóng xạ tại các cửa khẩu quốc tế Nội Bài, Cái Mép. Phối hợp với IAEA, Bộ Công an trong đảm bảo an ninh hạt nhân cho các sự kiện cộng đồng lớn như lễ hội Đền Hùng;

– Thực hiện đào tạo an toàn bức xạ: đã cấp gần 10.000 giấy chứng nhận cho nhân viên thuộc các cơ sở tiến hành công việc bức xạ tại hầu hết các tỉnh/thành phố trên địa bàn cả nước; 

– Thực hiện nhiều Đề tài độc lập cấp nhà nước, cấp Bộ, cấp Tỉnh như: Xây dựng kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ, hạt nhân cấp quốc gia; Đánh giá liều bệnh nhân; v.v.;

– Chủ trì xây dựng nhiều văn bản Thông tư, Tiêu chuẩn Việt Nam về an toàn bức xạ, an toàn hạt nhân và ứng phó sự cố;

– Hỗ trợ kỹ thuật công tác thẩm định và thanh tra các cơ sở bức xạ, cơ sở tiến hành công việc bức xạ, cơ sở hạt nhân và các đơn vị thực hiện công tác hỗ trợ ứng dụng trong lĩnh vực năng lực nguyên tử.

Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật an toàn bức xạ hạt nhân và ứng phó sự cố với đội ngũ cán bộ có chuyên môn tốt, kinh nghiệm, nhiệt huyết với công việc cũng như hệ thống trang thiết bị hiện đại luôn hoàn thành tốt công việc với chất lượng cao, đáp ứng tiến độ đề ra và tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn, văn bản quy phạm pháp luật hiện hành của Nhà nước Việt Nam và Quốc tế; luôn được các đối tác tin tưởng, tín nhiệm.